Centro Feto Enclave Oecusse

Centro Feto Enclave Oecusse
Servi ba Feto Oecusse, Servi ba Feto Timor

29 July, 2010

Centro Feto Lansa Kooperatifa “TAIS FETO BITIMO”

Sigunda Dader 25 Julhu 2010, iha Officina iha Palaban,Kiu Maria, Centro Feto halao hela Lansamentu ba harii Kooperatifa foun ho naran TAIS FETO BITIMO

Ideas nebe mai husi lisaun durante tinan ida sai ligador ba Grupu Feto Faan Tais sira nebe namkari iha Distrito Oecusse nee oras nee bele attende ona ho sistema nebe diak liu husi hari no estabelese centro ba Kooperatifa TAIS FETO BITIMO nee

Marta Lafu, Kaben husi Yakobus Alefit, feto ida husi Aldeia Baqui sai hanesan Chefi ba ligasaun grupu nian hodi rekolha Tais mai husi grupu Feto inklui individual nian hodi halibur hamutuk iha Kooperatifa nee.

Kooperatifa TAIS FETO BITIMO nee mayoria produc husi Grupu feto sira nebe mos hetan suporta husi Centro Feto liu husi treinamentu fila liman, suporta mos ho material hanesan kabas no treinamentu ba aksesu ba merkadu nian

Oras nee dadauk modelu hodi rekolha simu tais sei simu liu husi grupu hirak nebe mai rai no faan tais iha Kooperatifa nee

Tuir Manager Programa Centro Feto Enclave Oecusse nian Anastasia da Silva katak : Tais Feto Oecusse nian konheseidu ona iha nivel Nasional no Regional inklui mos international, durante tinan 4 ona Centro Feto mos halo ligasaun diak ho Vendor lokal no nasional inklui individu balun nebe sempre hakarak atu husu no sosa Tais Oecusse, tamba iha nia falor nebe uniku, Tais Oecusse nee sempre sai order numeru permeiru husi Dili, exemplu balun, order hirak nebe durante nee husu barak liu mai husi Fundasaun Alola nudar NGO nasional ida nebe maka suporta sustentavel ekonomia grupu feto sira iha Oecusse.

Hatutan tan mos husi Manager CFEO nee katak
Grupu hirak nebe oras nee organiza aan hari kooperatifa nee bele hetan treinamentu diak liu tan oinsa atu aksesu ba merkadu hanesan hanoin atu liga sira ho PDT liu husi programa BUY LOCAL AND BUILD TIMOR LESTE, alende nee mos liu husi fasilita Partisipasaun grupu nee iha Festival Kultura nebe kada tinan-tinan sei halao iha Distrito no nasional bele mos sai dalan ida nebe diak liu atu promove tais Feto Oecusse.


CFEO oferese tempu diak ba publiku tomak no sidadaun Oecusse tomak atu bele hola parte iha lansamentu kooperatifa TAIS FETO BITIMO nee hodi fahe infromasaun ba falorizasaun tais feto Oecusse nian I nakloke mos ba publiku atu simu order husi nebe deit.

Antes atu taka lansamentu nee, Marta Lafu, Inan husi oan nain 4 nudar Chefi grupu Kooperatifa nee hateten, nia sente urgulhu tebes tamba iha ona meius diak ida atu hare ba oin oinsa feto sria bele halibur hamutuk sira nia produtu nebe sai hanesan aset boot liu ba sira nia uma kain.

Populasaun Oecusse nebe mayoria agrikultur hare ba Tais hanesan aset permeiru atu faan wainhira konsidera krisi orsamentu iha uma laran mosu, maski nune Feto sira hare katak mayoria Mane sempre domina iha faan animal hanesan Karau ou fahi no feto hanoin liu atu halo sira nia tais no faan fali hodi sustenta sira nia uma laran.

Folin tais kiik no boot ba feto no mane iha kooperatifa nee kuantitatifas entre USD $ 5.00- $ 100.00


Ba informasaun klaru liu tan kontaktu

Anastasia de Jesus da Silva

Manager Programa CFEO

Telf : + 670 7780445

Email : centrofeto_enclaveoecusse@yahoo.com

Ou bele mos visita ami nia blogspot iha

http://oecusseenclave.blogspot.com/



Membrus Konseleiru eleitu feto no mane nain 33 husi Suku 3 iha Sub Distrito Oesilo hetan konhesementu kona ba CEDAW

Sede Juventude Suco Usitacae iha Sub Distrito Oesilo iha loron dadersan dia 19 Julhu 2010,hare ba lahanesan babain, feto no Mane sira husi membrus konseleiru Suku tolu hola parte iha Sub Distrito nee halibur hamutuk iha Sede nee hodi hahu Sosializasaun kona ba Konvensaun Hapara Formas Diskriminasaun Hotu kontra Feto ka CEDAW nebe fasilita husi Centro Feto enclave Oecusse.

Suku 3 parte ba Sub Distrito nee maka hanesan Suku Bobometo, Suku Usitaqueno no Suku Usitasae rasik. Iha total iha Feto Eleitu nain 9 no mane hamutuk nain 24 maka partisipa iha sorumutuk durante loron 3 nee.

Socializasaun nee halao ho objektifu atu rona no fahe informasaun basiku kona ba rekomendasaun husi Relatoriu inisiu CEDAW ba dala uluk nian ba autoridadi lokal sira iha nivel sub dsitrito.

Imaculada Hanjam Soriano nudar Project team leader ba CFEO nian konfesa katak Sorumutu nebe organiza husi NGO LOKAL BIFANO nee hetan antusiasmu makaas husi membrus konseleiru suku sira husi suku 3 iha Oesilo no identifika duni problemas prinsipal sira nebe feto hasoru hanesan diskriminasaun.


Centro Feto tengki servisu hamutuk diak liu tan ho parseiru hanesan NGO lokal sira iha nivel sub distrito hodi bele haforsa liu tan kapasidadi membrus konseleiru suku eleitu sira kona ba CEDAW.


Iha parte seluk, Horacio Mala Colo nudar project officer BIFANO nian hateten katak nia organizasaun kontente tebes bele servisu hamutuk ho NGO feto hanesan Centro Feto hodi habelar informasaun kona ba CEDAW to nivel sub distrito liu-liu ba membrus konseleiru suku sira atu sira mos bele hatene diak liu tan oinsa bele hare ba assuntu diskriminasaun hasoru husi feto maluk sira laos tengki feto deit maibe hare mos husi mane sira.

Lia nain Usitacae Cancio Ulan waihira husu nia hanoin ba sorumutu durante loron 3 nee konfesa katak, iha tersiru dia wainhira sira ba halo dada lia ho ninia komunidadi iha aldeia Buqui mayoria feto no mane prokupa liu maka ho issue Trafiku Feto, barak liu oras nee Feto no labarik feto sira sai vitima ba trafiku feto liu-liu tamba Sub Distrito nee iha deit linha fronteira entre Oecusse no Timor Osidental.

Hatutan tan husi Cancio Ulan , maski nune feto no labarik feto sira sidauk hetan proteksaun diak husi suku laran atu bele iha sistema oinsa bele halo registu ba se deit maka sai husi sukularan inklui ba buka servisu iha dili kada fulan tamba liu husi meius hanesan nee bele hetan informasaun klaru kona ba feto suku sira involve no sai vitima duni ba trafiku humanu ka lae.



Sorumutu loron 3 nebe remata iha Kuarta dia 21 nee taka ho foti konkluzaun atu hare ba aksaun hirak nebe identifika ona husi kada konseleiru suku hodi bele sai hanesan rekomendasaun ba ninia suku hodi implementa.


Centro Feto Enclave Oecusse halao aktifidadis ida nee hola parte husi projecktu Harii kapasidadi, lideransa no ekoragem uja CEDAW ka bolu CEDAW BELE nebe hetan tulun husi East Timor Justice Support Service Facilty –ETJSSF parte husi program Suporta ba Justice entre Australian Aid-AUSAID ho Ministeriu Justica Timor Leste –MoJ iha Distrito Oecusse.

Ba informasaun klaru liu tan kontaktu

Anastasia de Jesus da Silva

Manager Programa CFEO

Telf : + 670 7780445

Email : centrofeto_enclaveoecusse@yahoo.com

Ou bele mos visita ami nia blogspot iha

http://oecusseenclave.blogspot.com/

08 July, 2010

CFEO kongratula Shra. Maria Helena Lopes de Jesus Pires nudar membrus Komisariu CEDAW 2010-2012

CFEO kongratula Shra. Maria Helena Lopes de Jesus Pires nudar membrus Komisariu Eleitu Foun ba Komisaun Eliminasaun Formas Diskriminasaun Hotu Kontra Feto iha Nova Yorke ba Peridu servisu 2010-2012.

CFEO hasai estetmentu ida ne’e hanesan reaksaun ba nomeasaun husi Komisariu CEDAW sira nian iha foin lalais fulan Junhu dia 28 2010 ne’ebe konsege Eleitu Membrus Komisariu CEDAW hamutuk nain 12 inklui Shra, Maria Helena Lopes de Jesus Pires.


Tuir Sebastiana da Costa Pereira, Direktora CFEO, Shra Milena Pires ( naran Badak ) ne’ebe konhesidu ona iha Nivel Regional no international ho ninia lideransa ne’ebe responsifu makaas ba governansia liu-liu iha generu, hatutan tan mos husi Direktora Eksekutifu Centro Feto Enclave Oecusse ne’e , Shra. Milena Pires ninia Esperensia nudar Assesor ba Vice Permeiru Ministru ne’ebe e oras ne’e hanesan nia kargu ikus hare liu ba implementasaun husi observasaun konklusaun CEDAW nian basea ba relatoriu inisiu Estadu Timor Leste nian iha 2009 hodi nune Shra. Milena Pires rasik sai nain duni ba Lalaok implementasaun CEDAW iha ninia estadu no rain rasik, Timor Leste

Alendie Shra Milena Pires husi Timor Leste hamutuk mos iha komisariu nain 12 seluk kompostu husi nasaun membrus partes ba Nasaun Unidas hanesan Turkey, Paraquay, Algeria, Egypt, Israel, Japaun, Bangladesh,Slovenia, Mauritius, Switzerland no Croatia. Komisariu nain 12 ne’e sei iha tempu kada fulan 6 atu halo plenaria hodi hare no verifika relatoriu estadu kada nasaun membrus CEDAW nian hodi rekomeda progressu tuir observasaun konklusaun ba kada periudu. Timor Leste tuir planu sei relata ninia progressu desenvolvementu implementasaun CEDAW basea ba Observasaun Konklusaun ba dala rua tuir mai iha tinan 2012.


Atu hare informasuan klaru liu tan kona ba prosesu eleisaun no lista komisariua nian husi CEDAW bele hare iha linha website ida ne’e  http://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/elections2010.htm

Ikus liu, nudar Organizasaun Feto ne’ebe Konsentra iha Rai Ketan Enclave, CFEO fiar katak Lideransa estadu tomak inklui ninia representante ambassador husi Timor Leste ba iha Nasaun Unidas sei supporta shra. Milena Pires atu hahu ninia kargu foun nudar komisariu CEDAW nian iha durante tinan 2010 ate 2012.


Ba informasaun klean liu tan kona ba Shra Milena Pires bele hare iha linha website ida ne’e tp://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/docs/memberscv/pires.pdf



Atu hetan informasaun kle’an favor kontaktu:

Anastasia de Jesus da Silva

Manager Program

CFEO

Telf : +670 7780148

Email : centrofeto_enclaveoecusse@yahoo.com